...ΕΜΕΙΣ , ΤΙ ΝΑ ΠΟΥΜΕ ;...

Μάθημα δημοκρατίας τα αρχαία ελληνικά

Η εφημερίδα Frankfurter Allgemeine Zeitung αφιέρωσε μια ολόκληρη σελίδα αυτές τις μέρες στην υποστήριξη της διδασκαλίας των αρχαίων ελληνικών στα σχολεία που απειλείται στο πλαίσιο ορισμένων εκπαιδευτικών μεταρρυθμίσεων.

Τον θαυμάσιο αυτό λόγο υπέρ των αρχαίων ελληνικών υπογράφει ο παλαίμαχος δημοσιογράφος και χαλκέντερος αρχαιογνώστης Konrad Adam. Και μας φαίνεται θαυμάσιος, επειδή εν έτει 2009 δεν υποστηρίζει τη διδασκαλία των αρχαίων ελληνικών ως απαραίτητη γνώση των απαρχών του ευρωπαϊκού πολιτισμού, ούτε ως φόρο τιμής στην πνευματική ιστορία της ανθρωπότητας και τους πρωτεργάτες της, ούτε ως εκλεπτυσμένη εμβάθυνση και εμβάπτιση ολίγων σε υψηλά νοήματα. Τίποτε απ’ αυτά τα χιλιοειπωμένα που κατάντησαν με τον καιρό κούφια.

Το κυρίαρχο επιχείρημά του για την αναγκαιότητα των αρχαίων ελληνικών είναι πως αυτά ακονίζουν το δημοκρατικό φρόνημα και την πολιτική συνείδηση των παιδιών, ό τι ακριβώς χρειάζονται δηλαδή σήμερα οι γόνοι της μαζικής καταναλωτικής κοινωνίας με την πνευματική νωθρότητα και τα στομωμένα πολιτικά της αντανακλαστικά. Ο Κόνραντ Άνταμ μας θυμίζει ότι ο τελευταίος Γερμανός αυτοκράτορας αντέτεινε στους υποστηρικτές των αρχαίων ελληνικών ότι ο ίδιος ήθελε τα γερμανικά σχολεία να βγάζουν νέους Γερμανούς και όχι Έλληνες και Ρωμαίους. Ορθώς ο αυτοκράτωρ από τη σκοπιά του υπέβλεπε τα αρχαία, εγνώριζε ότι μόνο την τυφλή υπακοή στον ανώτατο άρχοντα δεν θα ενστάλαζαν στην ψυχή των παιδιών. Ένα απόσπασμα του άρθρου: «Ποτέ ένας αρχαίος συγγραφέας δεν μεταδίδει ένα μόνο μήνυμα, ένα δόγμα ή ένα πρόγραμμα. Συνήθως πρόκειται για δύο ή και περισσότερες αρχές που αντιτίθενται μεταξύ τους και προσπαθεί η μια να επιβληθεί στην άλλη: ο Κρέων και η Αντιγόνη, ο Ιάσων και η Μήδεια, ο Σωκράτης και ο Καλλικλής, ο Έρως και το Νείκος. Πάντα η διαπάλη ενός λόγου και ενός αντίλογου, αυτή η διαπάλη που έφθασε στην τελειότητά της με τους σοφιστές… Ο φόβος του αυτοκράτορα δεν ήταν μήπως οι Γερμανοί μαθητές διδαχθούν κάτι περιττό γι’ αυτούς, αλλά μήπως μάθουν κάτι περιττό γι’ αυτόν, μήπως μάθουν να αντιδρούν, να ανθίστανται, να εξεγείρονται.»

Τα κακώς κείμενα σήμερα

Και ο Γερμανός δημοσιογράφος καταλήγει: «Η ελληνική λογοτεχνία βρίθει από τέτοιους αυτόνομους, ισχυρογνώμονες, ατίθασους ανθρώπους. Ας αφήσουμε την Αντιγόνη και τους επώνυμους. Ο Πλούταρχος μας διασώζει την περίπτωση ενός ανώνυμου. Όταν ο στρατηγός Μιλτιάδης ζήτησε από τον δήμο των Αθηναίων να του επιδαψιλεύσουν έναν τιμητικό στέφανο, αυτός ο ανώνυμος αντιτάχθηκε με το επιχείρημα ότι απ’ όσο ήξερε στον Μαραθώνα ο Μιλτιάδης δεν είχε πολεμήσει μόνος του. Αν στο μέλλον πολεμούσε κατά των Περσών μονάχος και τους νικούσε, τότε μπορούσε να υποβάλει πάλι το αίτημά του στον δήμο. Μακάρι να είχαμε τέτοιους πολίτες σήμερα. Όχι να δέχονται τα πάντα, αλλά να υποβάλλουν ενστάσεις.» Αυτά ο Κόνραντ Άνταμ. Αρχαία ελληνικά στο πρωτότυπο στα σχολεία όχι για να θυμηθούμε τις απαρχές της δημοκρατίας, αλλά για να διορθώσουμε τα κακώς κείμενα της δημοκρατίας σήμερα.

Σπύρος Μοσκόβου , από τη Ντόυτσε Βέλλε.